Koronavirus peyvəndləri hansı xəstəliklərin artmasına səbəb olub? - SİYAHI

Koronavirus (COVID-19) peyvəndləri qlobal miqyasda milyonlarla insanın həyatını xilas etsə də, bəzi hallarda nadir və müvəqqəti yan təsirlər meydana çıxmışdır. 

May 18, 2025 - 23:05
May 18, 2025 - 23:28
Koronavirus peyvəndləri hansı xəstəliklərin artmasına səbəb olub? - SİYAHI

Bu yan təsirlər ümumilikdə çox az sayda insanda görülmüşdür və əksər hallarda müalicə ilə sağalmışdır. 

SAVASHMEDİA.az xarici mənbələrə istinadla COVID-19 peyvəndləri ilə əlaqəli bəzi yan təsirlər və artan xəstəliklər barədə məlumatı təqdim edir:

Ürək və damar xəstəlikləri

Miyokardit və perikardit: Əsasən 16–30 yaş arasında olan kişilərdə, xüsusilə Pfizer və Moderna peyvəndlərindən sonra nadir hallarda ürək əzələsinin iltihabı (miyokardit) və ürək kisəsinin iltihabı (perikardit) halları müşahidə edilmişdir. Bu hallar adətən müalicə ilə sağalmışdır.

Vaksinlə əlaqəli trombozlar: AstraZeneca və Janssen peyvəndlərindən sonra nadir hallarda qan laxtalanması (tromboz) və qan plazmasının azalması (trombositopeniya) ilə əlaqəli vəziyyətlər (VITT, TTS) bildirilmişdir. Bu hallar çox nadir olsa da, ciddi nəticələrə səbəb ola bilər .

Sinir sistemi və əzələ xəstəlikləri

Guillain-Barré sindromu (GBS): Bu nadir sinir sistemi xəstəliyi, bəzi hallarda COVID-19 peyvəndlərindən sonra müşahidə edilmişdir. GBS, bədənin immun sisteminin sinir hüceyrələrinə hücum etməsi nəticəsində əzələ zəifliyi və paralizaya səbəb ola bilər .

Post-vaksinasiya sindromu (PVS): Yale Universitetinin apardığı bir araşdırmaya görə, bəzi insanlarda yorğunluq, baş gicəllənməsi, yuxu pozğunluqları, əzələ ağrıları və immun sistemində dəyişikliklər kimi simptomlarla müşayiət olunan nadir bir vəziyyət olan PVS inkişaf etmişdir. Bu hallar çox nadir olsa da, əlavə araşdırmalar tələb edir.

Eşitmə və balans problemləri

Tinnitus və baş gicəllənməsi: COVID-19 peyvəndlərindən sonra bəzi insanlarda qulaq çınıltısı (tinnitus) və baş gicəllənməsi halları müşahidə edilmişdir. Bu hallar, immun sisteminin reaksiyası və ya digər mexanizmlərlə əlaqəli ola bilər .

Qan laxtalanması və tromboz

Tromboz və emboliya: COVID-19 peyvəndlərindən sonra nadir hallarda qan laxtalanması (tromboz) və qan damarlarının tıxanması (embolizm) halları müşahidə edilib. Bu hallar, xüsusilə AstraZeneca və Janssen peyvəndlərindən sonra daha çox görülmüşdür.

Autoimmun xəstəliklər

Autoimmun reaksiyalar: Bəzi insanlar, COVID-19 peyvəndlərindən sonra autoimmun xəstəliklərin simptomlarını inkişaf etdirmişlər. Məsələn, bəzi hallarda immun sisteminin bədənin öz toxumalarına hücum etməsi nəticəsində müxtəlif xəstəliklər meydana gəlmişdir .

Nadir və ciddi yan təsirlər

Orqan çatışmazlığı: Çox nadir hallarda, COVID-19 peyvəndlərindən sonra böyrək və qaraciyər çatışmazlığı kimi ciddi vəziyyətlər müşahidə edilib. Bu hallar peyvəndin tətbiqindən qısa müddət sonra meydana gəlib və qarşının alınması yönündə tədbirlərə başladılmışdır.

Ümumi qiymətləndirmə

COVID-19 peyvəndləri, əksər insanlarda təhlükəsiz və təsirli olub. Yuxarıda qeyd olunan yan təsirlər çox nadir hallarda meydana gəlmişdir və əksər hallarda müalicə ilə sağalmışdır. Ümumi olaraq, peyvəndlərin faydaları, risklərindən daha çoxdur. 

Əgər peyvənddən sonra hər hansı bir narahatlıq hiss edirsinizsə, dərhal həkiminizlə əlaqə saxlayın.

Səlcuq